พักหลังๆ มานี้ หลายคนที่อาศัยอยู่ในคอนโดเริ่มตั้งคำถามกับตัวเองว่า “ทำไมกลิ่นกัญชาถึงเข้ามาในห้องเราได้?” โดยที่เราไม่ได้สูบ ไม่ได้เห็น และไม่ได้อนุญาต มันลอยมากับลม มาทุกเวลา ทั้งกลางวันและกลางคืน บางคนรู้สึกแค่รำคาญ แต่สำหรับบางคน มันกระทบทั้งสุขภาพ ความเป็นส่วนตัว และความรู้สึกปลอดภัยที่ควรจะมีในบ้านตัวเอง ยิ่งเป็นคอนโดที่ระบบจัดการยังไม่ชัดเจน หรือโครงสร้างไม่ได้ออกแบบมาให้รองรับเรื่องกลิ่นและควัน ก็ยิ่งทำให้ความมั่นใจในการอยู่อาศัยลดลงแบบไม่รู้ตัว

ลองจินตนาการดูว่า ถ้าคอนโดกลับมาเป็นพื้นที่สงบของเราอีกครั้ง เป็นที่ที่เรานอนหลับได้โดยไม่ต้องห่วงกลิ่นจากห้องอื่นๆ ในชั้นเดียวกัน ไม่ต้องกลัวว่าลูกหลานจะเจอกับอะไรที่ไม่เหมาะสมในพื้นที่ส่วนกลาง ความรู้สึกสบายใจและปลอดภัยก็จะกลับมาเต็มร้อย มูลค่าทรัพย์สินก็จะมั่นคง เพราะภาพลักษณ์ของโครงการยังดีอยู่ คนอยากเช่า อยากซื้อ และไม่ต้องมีใครย้ายออกเพราะทนไม่ไหวกับกลิ่นที่ไม่พึงประสงค์

แต่ก็ต้องยอมรับว่าในโลกความเป็นจริง กัญชาเสรีในไทยเป็นเรื่องที่เกิดขึ้นแล้ว และมีคนจำนวนไม่น้อยที่มองว่ามันไม่ใช่ปัญหา การห้ามแบบตรงไปตรงมาอาจไม่ใช่คำตอบ เพราะในอีกมุมหนึ่ง กัญชาก็สามารถดึงดูดนักท่องเที่ยวจากประเทศที่ยังไม่เสรีให้มาเที่ยวไทย มาใช้จ่าย และกระตุ้นเศรษฐกิจได้เหมือนกัน

สิ่งที่ควรทำจึงไม่ใช่การต่อต้าน แต่คือการ “ออกแบบพื้นที่” ให้เหมาะกับพฤติกรรมที่เปลี่ยนไป เช่น โครงการใหม่อาจสร้างโซนเฉพาะสำหรับผู้ใช้กัญชา มีระบบป้องกันกลิ่น ระบบรักษาความปลอดภัย หรือแม้แต่เป็น gated community สำหรับกลุ่มที่ต้องการไลฟ์สไตล์แบบเปิดเสรีอย่างจริงจัง

Source : Picture

สำหรับคอนโดที่มีอยู่แล้ว การจัดพื้นที่ให้สูบได้เฉพาะบางจุด (designated smoking area) เช่น สูบได้เฉพาะชั้นดาดฟ้าหรือชั้นบนสุดของอาคาร, การบังคับว่าต้องมีระบบกำจัดกลิ่นติดตั้งภายในห้อง, หรืออาจมีเงื่อนไขในการจ่ายค่าส่วนกลางที่สูงขึ้น เพื่อช่วยดูแลความปลอดภัยและค่าใช้จ่ายที่เพิ่มขึ้น ก็เป็นอีกทางเลือกหนึ่งที่ทำให้ทุกฝ่ายอยู่ร่วมกันได้โดยไม่กระทบสิทธิของกันและกัน

อย่างไรก็ตาม หากปล่อยให้เป็นเรื่องของโครงการและผู้อยู่อาศัยแก้ปัญหากันเองทั้งหมด ก็ดูจะไม่ยั่งยืน เพราะในหลายกรณี นิติบุคคลอาคารชุดกลับไม่มีอำนาจตามกฎหมายเพียงพอในการควบคุมพฤติกรรมบางอย่าง เช่น การห้ามสูบกัญชาในห้องพักส่วนบุคคล แม้จะมีกลิ่นลอยไปกระทบห้องอื่นก็ตาม นี่จึงถึงเวลาที่ภาครัฐต้องลงมาเป็นส่วนหนึ่งของการจัดระเบียบ

Source : Picture

กระทรวงสาธารณสุขควรร่วมมือกับกระทรวงมหาดไทย เพื่อออกกฎหมายที่ให้อำนาจกับนิติบุคคลอาคารชุดสามารถกำหนดกฎเกณฑ์เกี่ยวกับการใช้กัญชาในพื้นที่อาคารได้อย่างชัดเจน เช่น การห้ามสูบในพื้นที่ปิด การอนุญาตเฉพาะในพื้นที่ที่จัดไว้ และการกำหนดบทลงโทษหรือมาตรการบังคับใช้ที่มีผลในทางปฏิบัติจริง รวมถึงควรมีการแก้ไขหรือเพิ่มเติมพระราชบัญญัติอาคารชุด และกฎหมายที่เกี่ยวข้อง เพื่อให้กฎหมายทันต่อการเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของผู้บริโภคในยุคใหม่ ที่สิ่งเสพติดบางอย่างอาจจะถูกกฎหมายแล้ว แต่อาจยังส่งผลกระทบต่อผู้อื่น

ทั้งหมดนี้ไม่ใช่เพราะกลัวกัญชา หรือรังเกียจคนที่ใช้กัญชา แต่เพราะเราอยากอยู่ในที่ที่ทุกคนเคารพกัน และไม่เบียดเบียนกัน บ้านควรเป็นที่ที่เราอยู่แล้วรู้สึกสบายใจ และสิ่งนั้นเริ่มต้นจาก “การออกแบบร่วมกัน” ระหว่างผู้อยู่อาศัย ผู้พัฒนาโครงการ ผู้กำหนดนโยบาย และภาครัฐ ว่าในยุคกัญชาเสรีแบบนี้ เราจะทำยังไงให้บ้านของเรายังเป็นบ้านที่น่าอยู่ร่วมกันได้อย่างไร.

Cover Photo credit : https://unsplash.com/photos/person-holding-paper-on-kush-NxRx7_mPdEk