นับตั้งแต่ Facebook เริ่มให้บริการในปี 2004 เป็นต้นมา โลกของอินเทอร์เนตได้เข้าสู่ยุคของ Social Media หรือสื่อสังคมออนไลน์อย่างแท้จริง หลังจากนั้นได้เกิดแพลตฟอร์มอื่นๆอย่าง Instagram,Twitter,Youtube และอื่นๆอีกมากมาย ทั้งที่ล้มหายไปแล้วและยังคงอยู่ถึงปัจจุบัน

18 ปีผ่านไปของ Social Media ในยุค Web2 หลังจากนี้เทรนด์ในอนาคตกำลังจับจ้องไปที่สื่อสังคมออนไลน์ในยุคของ Web3 เพื่อที่จะเข้ามาแก้ไข Pain Point ที่เกิดขึ้นกับผู้ใช้งาน Social Media ในปัจจุบัน

Pain Point ของ Social Media ยุคปัจจุบัน

ก่อนจะเข้าใจว่า Web3 จะเข้ามายกระดับผู้ใช้งาน Social Media อย่างไร เรามาดูกันก่อนว่า Pain Point ของสื่อสังคมออนไลน์ที่เกิดขึ้นในตอนนี้มีอะไรบ้างและ Web3 จะแก้ไขได้อย่างไร

การถูกละเมิดสิทธิส่วนบุคคลทางด้านข้อมูล

ในเมื่อรายได้หลักของ Social Media คือการโฆษณา ดังนั้นการที่แบรนด์ต่างๆจะเข้าถึงข้อมูลของผู้ใช้งานเช่นความสนใจ ที่อยู่ อายุ เพศ ฯลฯ เจ้าของแพลตฟอร์มอาจตั้งกลไกในการเก็บข้อมูลการใช้งานเพื่อให้แบรนด์ต่างๆนำไปใช้ในการยิงโฆษณามาให้เราเห็นตามความสนใจที่เราแสดงออก เช่น การกดติดตามคอนเทนท์หรือแม้แต่การกล่าวถึง

นอกจากนี้ยังมีบางแพลตฟอร์มที่ถูกโจมตีในเรื่องของ Privacy หรือสิทธิส่วนบุคคลมาอย่างต่อเนื่องอย่างเช่น Facebook ที่ถูกกล่าวหาว่าขายข้อมูลลูกค้าให้กับภาคธุรกิจ ทำให้ผู้ใช้งานบางส่วนที่ไม่ต้องการให้เข้าถึงข้อมูลส่วนตัวเลิกใช้งาน Social Media ไปเลย

แต่ด้วยเทคโนโลยี Web3 ทรัพย์สินทั้งหมดรวมถึงข้อมูลต่างๆที่เกิดขึ้นจะมีความปลอดภัยและมี Privacy ที่สูงดวยเทคโนโลยีการเข้ารหัสหรือ Cryptography ทำให้โอกาสที่ข้อมูลของผู้ใช้งานหรือการทำธุรกรรมต่างๆจะไปกระจุกตัวอยู่ที่เจ้าของแพลตฟอร์มจะทำได้ยากขึ้น

แพลตฟอร์มคือผู้กุมอำนาจทั้งหมด

แม้จะเปิดโอกาสให้ผู้ใช้งานสามารถแสดงความคิดเห็น สร้างคอนเทนท์ ภายในแพลตฟอร์ม Social Media ได้แต่ช่วงหลายปีหลังมานี้เริ่มเห็นปรากฎการณ์ของการจำกัดการแสดงออกในบางเนื้อหา ตลอดจนการแบนผู้ใช้งานบางรายที่ทางแพลตฟอร์มมองว่ามีอิทธิพลในเชิงลบมากเกินไป รวมไปถึงการปรับอัลกอริธึมการแสดงคอนเทนท์ที่ปิดกั้นการเข้าถึงโดยไม่มีการบอกกล่าวกับผู้ใช้งานทำให้หลายคนไม่อยากจะใช้งาน Social Media อีกต่อไป นั่นเป็นเพราะเจ้าของแพลตฟอร์มมีอำนาจจัดการภายในมากจนเกินไป

ด้วยเทคโนโลยี Web3 จะมีคอนเซบท์ของ DAO หรือ Decentralized Autonomous Organizations ซึ่งเปิดโอกาสให้ผู้ใช้งานมีโอกาสแสดงความมีส่วนร่วมในการร่วมเป็นเจ้าของและกำหนดทิศทางนโยบายของแพลตฟอร์ม ซึ่งจะเข้ามาลดบทบาทของเจ้าของแพลตฟอร์มลงเข้าสู่ยุคของการกระจายอำนาจในโลกอินเทอร์เนต

รายได้โฆษณารวมเข้าศูนย์กลางก่อนแจกจ่าย

หนึ่งในแรงจูงใจในการดึงให้มีผู้ใช้งานเข้ามาสร้างคอนเทนท์ภายในแพลตฟอร์ม Social Media ก็คือส่วนแบ่งรายได้จากการโฆษณา โดยหลังจากที่มีการสร้างคอนเทนท์ให้ตรงกับกลุ่มเป้าหมายแล้ว รายได้จากโฆษณาที่เกิดขึ้นก็จะเข้าไปยังศูนย์กลางของแพลตฟอร์มก่อนจากนั้นก็จะทำการแบ่งรายได้ให้กับผู้ที่เรียกว่าเป็น Content Creator

แม้ว่าจะดูยุติธรรมสำหรับทั้งสองฝ่ายเพราะทางแพลตฟอร์มคือเจ้าของพื้นที่และใช้เงินลงทุนในการดึงผู้ใช้งานจำนวนมากเข้ามาในแพลตฟอร์ม ผู้ที่เป็น Content Creator ย่อมได้รับส่วนแบ่งรายได้ที่น้อยกว่าเนื่องจากไม่จำเป็นต้องลงทุนอะไรเพียงแค่ทำคอนเทนท์ให้ดีก็พอ แต่อีกด้านหนึ่งก็เป็น Pain Point ที่ผู้ใช้งานไม่สามารถสร้างรายได้ด้วยตัวเองได้

แต่ในยุค Web3 ที่มีเทคโนโลยีบล็อคเชนเป็นโครงสร้างพื้นฐาน สามารถเปิดโอกาสให้ Content Creator สามารถที่จะสร้างรายได้จากการทำคอนเทนท์ด้วยตัวเองแล้วโดยสามารถรับผลตอบแทนตรงจากผู้ชมด้วยคอนเซบท์ที่เรียกว่า Contribution To Earn หรือการมีส่วนร่วมเพื่อให้ได้รับผลตอบแทน ไม่ว่าจะเป็นการกดคลิ๊กเพื่ออ่าน Blog หรือเล่นเกมส์ โดยจะได้รับในรูปแบบของโทเคนหรือ NFT

แม้ว่าโครงสร้างการสร้างผลตอบแทนโดยตรงยังต้องพัฒนาอีกมาก แต่ถือว่าเป็นแนวทางใหม่ของ Content Cretor ที่จะเป็นทางเลือกในการสร้างรายได้ให้กับตัวเองนอกเหนือจากการรอรายได้จากส่วนแบ่งโฆษณา

มี Social Media  ใดบ้างแล้วที่เตรียมเข้าสู่ Web3

นอกเหนือจากแพลตฟอร์มคริปโตที่พยายามจะสร้าง Social Media ในแบบ Web3 ไม่ว่าจะเป็น Audios ซึ่งเป็นแพลตฟอร์มด้านเสียง Brave Browser ที่เป็นเวบเบราเซอร์ ยังมีผู้เล่นเดิมที่พยายามปรับตัวเข้าสู่ Web3 เช่นกัน อย่างเช่น Jack Dorsey อดีตผู้ก่อตั้ง Twitter ที่กำลังปั้นแพลตฟอร์มใหม่ของตัวเองอย่าง Bluesky ที่วางตัวเองเป็นแพลตฟอร์มกระจายอำนาจที่ไม่มีการรวมศูนย์กลางไว้เพียงผู้เดียว แต่มีการเปิด Open API รวมถึงใช้บล็อกเชนในการทำงาน

ขณะเดียวกัน Twitter  ในมือผู้ถือหุ้นใหม่อย่าง Elon Musk ก็พยายามที่จะพาตัวเองไปสู่ความเป็น Decentralized เช่นกัน อย่างเช่นมีการปลดล๊อก Account ที่ถูกแบนกลับเข้ามาใหม่และเขายังประกาศชัดเจนว่า Twitter จะมีฟีเจอร์ Web3 ให้ได้ใช้งานในอนาคต

โดยรวมแล้ว Social Media ในยุคของ Web3 ผู้ใช้งานจะก้าวขึ้นมามีอำนาจเหนือเจ้าของแพลตฟอร์ม การเพิ่ม Privacy และ Security ให้กับการใช้งานตลอดจนแนวทางการสร้างรายได้ด้วยตัวเอง แต่การมาของสื่อสังคมออนไลน์ในยุคใหม่นี้จะมาถึงเมื่อไรต้องติดตามกันต่อไป