ในวันนี้คงไม่มีใครไม่รู้จัก www.Airbnb.com เว็บไซต์แพลตฟอร์มเช่าบ้านและคอนโดแบบรายวันที่สร้างดราม่ามาแล้วหลายคอนโดทั่วไทยเพราะมี host ที่นำไปใช้อย่างผิดกฎหมาย จนกระทั่งเรื่องถึงโรงถึงศาลสั่งฟาด host กันมาแล้ว ส่วนหน่วยงานรัฐของไทยแม้จะพยายามแล้วแต่ก็ยังทำอะไรกับ Airbnb ต้นสังกัดไม่ได้ ภาษีก็ยังไม่รู้จะเก็บกันท่าไหนเลย เพราะออฟฟิศ Airbnb ภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้อยู่ที่สิงคโปร์!

ถึงแม้จะมีดราม่าซับซ้อนมากมายทั้งผู้ใช้งานและสังคมรอบข้างรวมถึงรัฐไทยแค่ไหน อย่างไรก็ตามในอเมริกาเว็บไซต์นี้ก็ยังคงเติบโตเรื่อยมาจนถึงปัจจุบันเพราะมีลูกค้าที่ยังคงรักและชื่นชอบในความดีงามของ Airbnb อยู่เรื่อยมา นอกจากนี้ยังมีนักวิจัยพบว่าการเติบโตของ Airbnb ในปี 2014 นั้นทำให้กำไรของโรงแรมลดลงได้ถึง 3.7% แต่แค่เฉพาะใน 10 เมืองที่มีห้องโพสต์ Listing ใน Airbnb มากที่สุดเท่านั้น ตัวเลขกำไรลดลงแบบนี้ก็คงไม่สบอารมณ์สำหรับเจ้าของโรงแรมสักเท่าไหร่

อาจเพราะเงินกำลังย้ายที่
เหตุการณ์กำไรของโรงแรมลดลงเกิดมาจากแต่เดิมทีในเมืองที่มีห้องพักจำนวนจำกัดแต่มี demand จากลูกค้าสูงขึ้นในช่วง peak คือมีจำนวนนักท่องเที่ยวมากกว่าจำนวนห้องก็ย่อมทำให้โรงแรมเรียกราคาเพิ่มได้ ราคาค่าห้องก็จะสัมพันธ์กับ Occupancy rate และในช่วง peak โรงแรมก็มีโอกาสจองเต็มไม่มีห้องว่างเลยได้ แต่เมื่อมีลูกนอกไส้อย่างห้องพักใน Airbnb มาเปิดห้องขายแข่งด้วยกันก็มาช่วยกดดันให้โรงแรมต้องถอยราคาค่าห้องลงมา… ก็เป็นอย่างนี้แล้วไม่ให้โรงแรมงอนได้ไงเนี่ย!

ห้องพัก Airbnb นั้นมีอยู่มากมายในเมืองที่มี demand ความต้องการที่พักจำนวนมากรวมถึงย่านที่ค่าโรงแรมราคาสูง เช่น นิวยอร์ก ลอสแองเจลิส และซานฟรานซิสโก แต่เมืองรองอย่าง โอคลาโฮมา และเมมฟิส กลับมีห้องพัก Airbnb อย่างหร็อมแหร็ม

ทั้งนี้ทั้งนี้อย่าเพิ่งตกใจไป ต้องขอบอกไว้ก่อนว่า Airbnb ไม่ได้ส่งผลกระทบในทุกเมือง เพราะอย่างเมืองแอตแลนต้าหรือฮูสตันนั้นมีโรงแรมมากเพียงพอกับ demand ลูกค้าอยู่แล้ว จึงทำให้ host รายย่อยไม่ค่อยสนใจอยากมาเปิดแข่งสักเท่าไหร่ ก็คงเพราะไม่มีลูกค้ามากพอแล้วใครจะอยากลงทุนมาเปิดแข่งทำไมให้เหนื่อยเปล่า

ในแต่ละเมืองพบว่าลูกค้าจะจองห้องพัก Airbnb จำนวนมากในช่วงฤดูท่องเที่ยวพีคๆ อย่างเทศกาลคริสต์มาส ช่วงพักร้อน งานจัดแข่งขันกีฬา เทศกาลต่างๆ จะทำให้ยอดจองห้องพุ่งขึ้นสูง ในเมือง Cambridge จะมี listing ห้องพักเพิ่มเข้ามาในช่วงเวลาจบการศึกษาของมหาวิทยาลัยเพื่อตอบสนองความต้องการของลูกค้า และจุดนี้นี่แหละที่เป็นความดีงามของ Airbnb ที่ช่วยให้ host ในท้องถิ่นต่างๆ สามารถตอบโจทย์ตลาดได้ทันทีและเร็วกว่าโรงแรมด้วยการเปิดบ้านพักส่วนตัวของตัวเองให้คนอื่นเช่า บางคนอาจจะให้คนอื่นเช่าบ้านทั้งหลัง หรือบางคนก็จัดห้องสำรองไว้ให้แขกมาพัก ซึ่งทำแบบนี้แค่เฉพาะช่วงเวลาที่มีนักท่องเที่ยวเข้ามาในเมืองเยอะๆ และช่วงเวลาดังกล่าวคือช่วงกอบโกยของ host รายย่อยนั่นเอง

ก็เพราะ Airbnb สร้างประโยชน์ให้กับ host กลุ่มนี้นี่ไง ถึงยังมีคนที่รัก Airbnb อยู่…แต่! เมื่อมีคนรักก็ย่อมมีคนเกลียดเป็นเรื่องธรรมดาของโลก

การต่อสู้ระหว่างโรงแรมและ Airbnb ได้เริ่มขึ้นแล้ว

ในปี 2016 มีสมาคมหนึ่งชื่อว่า American Hotel and Lodging Association (AHLA) ซึ่งหนุนหลังโดย Federal Trade Commission และรัฐนิวยอร์กก็สำรวจว่า Airbnb มีผลต่อราคาขายบ้าน นอกจากนี้ AHLA ยังออกแคมเปญเพื่อรณรงค์และสร้างภาพให้กับ Host ที่เปิดบ้านให้เช่ากับ Airbnb ว่าผู้ประกอบการทำการค้าที่แข่งขันกับโรงแรมอย่างผิดกฎหมาย ศึกษาเพิ่มเติมได้ที่นี่ https://www.ahla.com/issues/illegal-hotelshttps://www.ahla.com/issues/illegal-hotels นอกจากนี้ AHLA ยังเป็นผู้สนับสนุนให้กับ Airbnb Watch ซึ่งเป็นโครงการที่ทำหน้าที่ปกป้องชุมชนและนักท่องเที่ยวโดยการเปิดเผยผู้ประกอบการเชิงพาณิชย์ที่ใช้เว็บไซต์อย่าง Airbnb เพื่อให้ธุรกิจเล่นตามกฎเดียวกัน

ภาพตัวอย่างวิดีโอที่ https://airbnbwatch.org/ ยกขึ้นมาเสนอ เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับบ้านเช่า Airbnb ไฟไหม้ สื่อถึงความอันตรายในการพักอาศัย และในเว็บไซต์นี้จะเต็มไปด้วยข้อมูลที่สุดโต่งไปทางฝั่ง Anti-Airbnb อย่างที่สุด

ส่วนทาง Airbnb ก็มีการสร้าง Community Center สำหรับชาว Host Airbnb ทั่วโลกให้มาแลกเปลี่ยนความคิดเห็นกัน ที่นี่ https://community.withairbnb.com/ https://community.withairbnb.com/

เรียกได้ว่าทั้งสองฝ่ายต่างสู้กันไปมาอย่างน่าดูชม ไม่มีใครยอมใครกันเลยทีเดียว

เมื่อห้องพักใน Airbnb โตวันโตคืน ทำให้โรงแรมต่างๆ ยิ่งต้องปรับตัวแข่งขันมากขึ้น แต่ปัญหาของโรงแรมอยู่ที่มีต้นทุนการลงทุนคงที่ (Fixed invesment cost) ประกอบกับ demand ห้องพักก็มีมากมีน้อยผันผวนอยู่เสมอ และโรงแรมก็ไม่มีห้องพักมากเพียงพอที่จะบริการในช่วง demand พีคได้ หรือถ้าจะสร้างห้องพักเยอะๆ ก็อาจจะเยอะเกินไปจนมีห้องว่างที่ไม่ก่อให้เกิดรายได้ แต่ถ้ามีห้องพักน้อยเกินไป และช่วงไหนมีแขกเข้ามาพร้อมกันเยอะๆ ก็ไม่สามารถทำรายได้ได้อย่างที่ควรจะเป็น และแถมยังโดนอีกหมัดจากห้องพัก Airbnb ที่จะมาช่วยทุบราคาตลาดทั้งๆ ที่ช่วงพีคมันคือโอกาสของโรงแรม อุปสรรคของโรงแรมยังไม่หมด เพราะลูกค้าเองก็รู้สึกว่าพักห้อง Airbnb นั้นดีกว่า ได้ประโยชน์เยอะกว่าการพักที่โรงแรม ดังนั้นจึงเป็นโจทย์ที่ยากสำหรับโรงแรมและต้องใช้ความคิดสร้างสรรค์อย่างสูงในการแข่งขันในสนามรบแบบใหม่นี้ให้ได้ จนทำให้หน่วยงานรัฐของบางเมืองตั้งกฎเกณฑ์กำหนดเกี่ยวกับการทำ Home-sharing ขึ้นมาซึ่งเป็นผลดีต่อ host ลูกค้า และช่วยให้ผลกระทบต่อโรงแรมมีแนวโน้มลดลงอย่างชัดเจน

ดราม่าอสังหาระหว่าง Airbnb กับโรงแรมในลักษณะแบบนี้ไม่น่าจะจบได้ง่ายๆ ทางที่ดีหน่วยงานรัฐควรจะลงมาช่วยกำกับดูแลและเป็นเจ้าภาพในการแก้ไขปัญหาต่างๆ ให้ได้อย่างลงตัวมากที่สุดโดยที่คำนึงถึงประโยชน์ของภาพรวมให้ได้มากที่สุด

#ดราม่าอสังหา

แหล่งข้อมูลและภาพ
https://www.forbes.com/sites/hbsworkingknowledge/2018/02/27/the-airbnb-effect-cheaper-rooms-for-travelers-less-revenue-for-hotels/#79ffa511d672

https://airbnbwatch.org/aboutus/
https://www.ahla.com/issues/illegal-hotels
https://community.withairbnb.com/t5/Community-Center/ct-p/community-center
https://unsplash.com/photos/HUiSySuofY0