ตั้งแต่ Airbnb เข้ามามีบทบาทในธุรกิจที่พักโรงแรม ทุกคนต่างก็จับตามองถึงผลกระทบที่จะเกิดขึ้นของมัน จนเกิดเป็นการศึกษาและงานวิจัยมากมายจากหลายสถาบัน บ้างก็เห็นถึงข้อดีของการเข้ามา Disrupt ทางธุรกิจนี้ บ้างก็พบว่า Airbnb คือตัวการทำให้ธุรกิจเสียผลประโยชน์ไป

ราคาของห้องพัก Airbnb มีผลต่อธุรกิจโรงแรม

มีงานวิจัยที่ได้ทำการเก็บข้อมูลจากโรงแรม 101 แห่งในซานฟรานซิสโก ถิ่นกำเนิดของ Airbnb และเป็นที่ที่แพลตฟอร์มการจองห้องพักรูปแบบใหม่นี้เข้าไปมีส่วนแบ่งทางตลาดในอัตราสูง เพื่อศึกษาถึงผลกระทบของ Airbnb ที่มีต่อยอดขายของโรงแรม โดยเก็บข้อมูลตั้งแต่ช่วงเดือนธันวาคม 2013 จนถึงกุมภาพันธ์ 2016 ตั้งแต่โรงแรมชั้นประหยัดไปจนถึงโรงแรมหรู พบว่า

หนึ่ง ปริมาณห้องที่มีบนแพลตฟอร์มของ Airbnb ไม่ได้มีผลต่อ RevPar* ของโรงแรม

สอง แต่ราคาเฉลี่ยของห้องบน Airbnb มีผลต่อ RevPar* กล่าวคือยิ่งราคาห้องสูง RevPar ของโรงแรมก็พลอยสูงตามไปด้วยโดยเฉพาะกับโรงแรมระดับหรู

สาม และที่น่าสนใจ คือ คะแนนความพึงพอใจจากผู้ใช้งานบน Airbnb ที่สูงมีผลให้คะแนน Revpar* ของโรงแรมต่ำลง ซึ่งในกรณีนี้อาจเกิดจาก Substitution Effect หมายถึง ผลจากการทดแทน เมื่อผู้บริโภคเลือกใช้งานผ่านแพลตฟอร์มของ Airbnb มากขึ้น การรับรายได้จากทางโรงแรมโดยตรงจึงลดลงไป

*หมายเหตุ

RevPar หรือ Revenue Per Available Room คือ เกณฑ์ที่นิยมใช้วัดประสิทธิภาพทางการเงินของธุรกิจโรงแรมคำนวณจากอัตราการเข้าพักเฉลี่ย (OCC: Occupancy) คูณกับราคาขายเฉลี่ย (ADR: Average Daily Rate) ของโรมแรมในช่วงเวลานั้นๆ

Airbnb เชื้อโรคร้ายที่ค่อยๆ กัดกินธุรกิจโรงแรมทีละนิดๆ

ผู้วิเคราะห์ผลจากการศึกษา Airbnb’s effect on hotel sales growth นี้จึงมีความเห็นโดยสรุปว่า Airbnb จะไม่ใช่แค่เพียงส่วนที่มาเติมเต็มของธุรกิจโรงแรมอีกต่อไป แต่มีความเป็นไปได้ว่า Airbnb จะเข้ามาแทนที่รูปแบบการขายของธุรกิจโรงแรมในระยะยาว อีกทั้งยังมีผลให้ลูกค้าเกิดการเปรียบเทียบราคาและคุณภาพของที่พักแต่ละแห่งผ่านทางแพลตฟอร์มมากยิ่งขึ้น ดังนั้นผู้จัดการโรงแรมควรตระหนักถึงระดับการให้บริการและราคาที่ปรากฎอยู่บน Airbnb รวมถึงแพลตฟอร์มอื่นๆ ในตลาด (แต่ส่วนใหญ่มากกว่า 90% ก็ยังคงอยู่ในแพลตฟอร์ม Airbnb เพราะครองตลาดใหญ่ที่สุด-ทีมงาน Propholic) แม้กระทั่งเมื่อต้องการพัฒนาแผนกลยุทธ์และบริหารยอดขายก็มองข้าม Airbnb ไม่ได้อีกต่อไป ผลกระทบของ Sharing Economy ที่กำลังเกิดขึ้นนี้ ส่วนสำคัญไม่ได้อยู่ที่จำนวนห้องบน Airbnb ว่ามีมากมายเพียงใด แต่ขึ้นอยู่กับราคาและการรับรู้ถึงคุณค่าของลูกค้าต่างหาก

อีกการศึกษาหนึ่งจากผู้ช่วยศาสตราจารย์จากมหาวิทยาลัยฮาวาร์ดและเพื่อนจากสถาบันเทคโนโลยีแมสซาชูเซตส์ในเรื่อง The Welfare Effects of Peer Entry in the Accommodation Market: The Case of Airbnb พบว่าการเข้ามาของ Airbnb ใน 10 เมืองใหญ่จากทั่วสหรัฐอเมริกามีผลให้ยอดจองโรงแรมลดลง 1.3% และยอดขายลดลง 1.5%

หรือว่า Airbnb ไม่ได้ร้ายอย่างที่คิด

เพื่อทำการเปรียบเทียบผลงานระหว่าง Airbnb และโรงแรม ผู้วิจัยได้รวบรวมข้อมูลจาก Smith Travel Research มากว่า 161,000 โรงแรมรวมถึงข้อมูลจาก Airbnb ตั้งแต่ปี 2011-2014 จาก 50 เมืองในสหรัฐอเมริกา โดยดูเรื่องราคาและอัตราของห้องว่าง พบว่า Airbnb มีผลน้อยมากในตลาดการเข้าพักอาศัยระยะสั้น มีจำนวนผู้เลือกใช้ห้องพักบน Airbnb เพียง 4% จากจำนวนลูกค้าทั้งหมด และมีจำนวนบ้านต่ำกว่า 1% จากทุกเมืองที่ถูกนำเข้าร่วมแพลตฟอร์ม ถือว่า Airbnb ไม่ได้มีผลต่ออัตราการเกิดห้องว่างของโรงแรมในภาพรวม และในกรณีที่ห้องพักโรงแรมถูกจองจนเกือบเต็มในทุกที่ Airbnb มีส่วนช่วยให้เกิดยอดจองในโรงแรมถึง 40-60% อย่างไรก็ตามการเติบโตของ Airbnb ในปี 2014 ทำให้กำไรของทางโรงแรมลดลงไป 3.7% ใน 10 เมืองสหรัฐ และยิ่งเห็นได้ชัดขึ้นในเมืองที่มีข้อจำกัดด้านความจุในช่วงพีคซีซั่น กล่าวคือโรงแรมยังถูกจองจนเต็มศักยภาพของตัวเองอยู่นั่นแหละ แต่พอมีการแข่งขันจาก Airbnb เข้ามาทำให้โรงแรมต้องปรับลดราคาห้องของตัวเองลงนิดหน่อยเพื่อไม่ให้สูญเสียลูกค้าไป

กระแส Anti-Airbnb

ถึงแม้ว่าจะมีผลงานวิจัยที่ออกมาช่วยชี้ให้เห็นว่า Airbnb ไม่ได้สร้างผลกระทบที่เลวร้ายนักต่อธุรกิจโรงแรมแต่ก็ยังมีเหตุการณ์และความคิดเห็นจากอีกฝากฝั่ง ที่ไม่เห็นด้วยกับการมีอยู่ของ Airbnb

ปล่อยแคมเปญ Host Airbnb คือคนทำผิดกฎหมาย

เช่นในปี 2016 ที่ Airbnb ถูกเอาคืนจากทางฝั่งโรงแรมโดย the American Hotel and Lodging Association ได้รับการสนับสนุนจาก the Federal Trade Commission and the state of New York ให้ทำการสืบสวนผลกระทบของ Airbnb ต่ออัตราราคาบ้านและที่ดินในท้องถิ่นและมีการปล่อยแคมเปญที่พูดถึง Airbnb Host ว่าเป็นผู้ดำเนินการทางธุรกิจที่จ้องจะแข่งกับโรงแรมอย่างผิดกฎหมาย

นอนโรงแรมดีกว่านอน Airbnb

ในฐานะของแขกผู้ใช้บริการก็ถึงขั้นมีลูกค้าบางคนได้เขียนถึงเหตุผล 7 ข้อที่ทำให้ทุกคนควรเลือกพักที่โรงแรมเสียดีกว่าพักกับ Airbnb ไล่มาตั้งแต่

1. การ Check in กับโรงแรมทำได้ง่ายและสะดวกรวดเร็วเพียงแค่เดินตรงไปยังล็อบบี้ แต่ Airbnb คุณต้องลุ้นหน่อยว่าเจ้าของบ้านจะพูดคุยสื่อสาร ให้รายละเอียดและการบริการมากน้อยเพียงใด
2. คุณจะมั่นใจได้ว่าสิ่งที่เห็นในภาพกับความเป็นจริงของโรงแรมนั้นจะเป็นสิ่งเดียวกัน ในขณะที่ Airbnb อาจมีเหตุการณ์สินค้าไม่ตรงปกเกิดขึ้นได้
3. ถึงแม้ว่า Airbnb จะมีกฎการลงโทษเจ้าของบ้านที่ทำการยกเลิกการจองของลูกค้ากระทันหัน แต่เหตุการณ์นี้ก็มักเกิดขึ้นบ่อยๆ ในขณะที่คุณจะไม่มีทางเจอเรื่องเช่นนี้หากเลือกพักกับโรงแรม
4. ที่โรงแรมมีพนักงานคอยบริการและให้ความช่วยเหลือเมื่อเกิดปัญหา แน่นอนว่า Airbnb ไม่มีสิ่งเหล่านี้
5. เสี่ยงที่จะเจอกับเหตุการณ์ที่เจ้าของบ้านเลือกปฏิบัติกับคนต่างเพศ เชื้อชาติ สีผิว ฯลฯ
6. โรงแรมไม่ได้แพงกว่าเสมอไปหากได้ลองคำนวณค่าภาษีและอัตราค่าบริการต่างๆ ที่เรียกเก็บเพิ่มจากทาง Airbnb
7. การพักที่ Airbnb อาจทำให้คุณรู้สึกเกรงใจเจ้าบ้านอยู่ตลอดเวลา แต่ถ้าเลือกใช้บริการที่โรงแรมคุณสามารถทำอะไรได้ตามใจอย่างเต็มที่ และนี่สิคือช่วงเวลาแห่งการพักผ่อนที่แท้จริง

คอนโด NO Airbnb

สำหรับในประเทศไทยก็มีเคสตัวอย่างของกระแส Anti- Airbnb มากมาย เริ่มตั้งแต่การปิดป้ายหน้าทางเข้าคอนโดมิเนียมว่า No Airbnb และมีคำพูดประกาศว่าการเช่ารายวันรายสัปดาห์นั้นผิดกฎหมาย หรือคำว่า THIS PLACE IS NOT A HOTEL เพื่อป้องกันไม่ให้ลูกค้า Airbnb ที่พักระยะสั้นเข้ามาใช้บริการในคอนโดมิเนียม

นอกจากนี้ยังมีการต่อสู้ระหว่างลูกบ้านกับ Host Airbnb โดยการถ่ายรูปแฉในกรุ๊ปไลน์ลูกบ้านพร้อมร้องเรียนไปจนถึงหูของบริษัทผู้พัฒนาอสังหาริมทรัพย์คอนโดมิเนียมหรูใจกลางเมืองให้เร่งแก้ไขปัญหาการปล่อยเช่ารายวัน สำหรับกรณีนี้สุดท้ายมาจบกันที่การสร้างระบบรักษาความปลอดภัยที่ซับซ้อนมากกว่าแค่ keycard access เช่น การใช้ finger scan หรือ scan ใบหน้าเพื่อป้องกันคนเช่ารายวัน

แม้กระทั่งลูกบ้านก็รายงานไปที่กรมสรรพากรให้มาตรวจสอบรายได้ของเจ้าของร่วมที่ทำห้องปล่อยเช่ารายวันก็เป็นอีกวิธีหนึ่งในการลงดาบผู้ที่ทำให้สังคมเดือดร้อน

สรุป

ผู้เขียนมองว่า การเข้ามาของ Airbnb ในตลาดที่พักระยะสั้นนั้นเป็นผลดีต่อลูกค้า ทำให้มีทางเลือกสถานที่พักที่หลากหลายมากขึ้นและได้เช่าห้องราคาที่ถูกลง และอาจจะดีกว่าโรงแรมในเรื่องราคาแต่ต้องไปลุ้นตัวโก่งกับเหตุการณ์แย่ที่อาจจะเกิดขึ้นได้ แต่ทั้งนี้การปล่อยเช่าระยะสั้นในสถานที่ที่กฎหมายไม่อนุญาตให้ทำก็เป็นการกระทำที่ผิดกฎหมายและสร้างความเดือดร้อนให้สังคมส่วนรวม ส่วนการเลือกพักโรงแรมที่ถูกกฎหมายก็ย่อมได้รับความสะดวกสบายที่แตกต่างจากห้องพัก Airbnb อยู่ดี สำหรับงานวิจัยและข้อมูลที่มาจากฝ่ายต่างๆ เราในฐานะคนรับสารก็ต้องใช้วิจารณญาณให้ดี แม้จะมีงานวิจัยออกมาเพื่อบอกว่า Airbnb ไม่ได้เลวร้ายอะไรขนาดนั้น แต่ปัจจุบันสิ่งที่เราเห็นกันอยู่ก็คงจะบอกเต็มปากไม่ได้ว่า Airbnb ไม่มีผลกระทบต่อสังคมและธุรกิจโรงแรมเลย  และผลกระทบของ Airbnb ต่อธุรกิจโรงแรมก็อาจไม่ได้กระทบมากขนาดที่ต่อสู้กันจนไม่เผาผีกัน เพราะในปัจจบันก็มีโรงแรมที่เริ่มเข้ามาใช้ paltform บริการผ่าน Airbnb ด้วย เช่น Hostel หรือโรงแรมขนาดเล็กที่ต้องการลูกค้าจากหลากหลายช่องทางมากขึ้น ดังนั้นเรื่องนี้จึงเป็นประเด็นที่พูดกันไม่จบในวันเดียว ต้องติดตามกันต่อไปว่าผู้มีส่วนได้ส่วนเสียแต่ละคนจะสมดุลผลประโยชน์กันให้ลงตัวได้อย่างไร

แหล่งข้อมูลและภาพ

https://hospitalityinsights.ehl.edu/airbnb-impact-hotel-trends

https://www.tandfonline.com/doi/full/10.1080/13683500.2019.1646226

https://www.forbes.com/sites/hbsworkingknowledge/2018/02/27/the-airbnb-effect-cheaper-rooms-for-travelers-less-revenue-for-hotels/#79ffa511d672

https://www.businessinsider.com/reasons-not-stay-at-airbnb-hotel-2018-12#3-hotels-wont-cancel-on-you-with-short-notice-3

https://pixabay.com/th/photos/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%A1-%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%9E%E0%B8%B1%E0%B8%81-%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B9%88-%E0%B8%9B%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%95%E0%B8%B9-%E0%B8%97%E0%B8%B2%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%B2-1330850/

https://pixabay.com/th/photos/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B9%81%E0%B8%A3%E0%B8%A1-%E0%B8%AB%E0%B9%89%E0%B8%AD%E0%B8%87%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B9%88%E0%B8%87%E0%B9%80%E0%B8%A5%E0%B9%88%E0%B8%99-%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B8%A3%E0%B9%88%E0%B8%A1-595121/

https://pixabay.com/th/photos/%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3-%E0%B8%A7%E0%B9%88%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%99%E0%B9%89%E0%B8%B3-%E0%B8%9A%E0%B8%99%E0%B8%8A%E0%B8%B1%E0%B9%89%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%94%E0%B8%9F%E0%B9%89%E0%B8%B2-720697/

https://www.onnutcondos.com/our-blog/condominiums-are-not-hotels